Tam Điệp là thành phố công nghiệp nằm ở phía tây nam của tỉnh Ninh Bình, trên trục giao thông Bắc Nam Việt Nam. Đây là thành phố duy nhất của khu vực đồng bằng châu thổ sông Hồng không phải là trung tâm tỉnh lỵ. Tam Điệp là một địa danh cổ, nằm bên dãy núi Tam Điệp hùng vĩ, nơi có nhiều di chỉ khảo cổ học từ thời tiền sử và cũng là vùng đất có vị trí quan trọng về quân sự qua các thời kỳ lịch sử. Hiện Tam Điệp vẫn giữ vị trí tiền trạm của miền Bắc, là nơi đặt trụ sở Quân đoàn 1, một Bình đoàn chủ lực của quân đội Việt Nam.

Tam Điệp trở thành đô thị loại III năm 2012, và được Quốc hội phê duyệt trở thành thành phố Tam Điệp vào tháng 4 năm 2015 Theo quy hoạch đô thị tỉnh Ninh Bình đến năm 2020, thành phố Tam Điệp sẽ trở thành đô thị loại II.